Balkabağını düşündüğünüzde aklınıza ilk olarak ne geliyor? Kabaktan fenerler? Balkabağı pastası? Balkabağı çorbası? Balkabaklı tarçınlı latte? Aklınıza her ne geliyorsa gelsin bal kabağı, hem tatlısı hem de yemeği ile beslenme listemizde yer alması gereken süper meyvelerden biri…
Balkabağı, “Cucurbitaceae” familyasına ait bir tür kış kabağıdır. Genellikle bir sebze olarak görülmesine rağmen, tohum içerdiğinden bilimsel olarak bir meyvedir. Bununla birlikte, besleyici içeriğinden dolayı meyvelerden daha çok sebzelere benzemektedir.
Kuzey Amerika kökenli olan bu meyve, genellikle kış aylarında oldukça fazla tüketilmektedir. Lezzetli olması dışında pek çok besleyici ve sağlığa faydalı içeriğe sahiptir. Peki balkabağının sağlığa faydaları nelerdir?
BALKABAĞININ SAĞLIĞA FAYDALARI
A vitamini deposu balkabağı, düşük kalorisi, liften zengin yapısı ve yüksek oranda içerdiği demir ile sofraların vazgeçilmezidir.
Balkabağının çekirdekleri, yaprakları ve suyu güçlü bir beslenme etkisine sahiptir. Sodyum, potasyum, fosfor, magnezyum, kalsiyum ve demir minerallerinden zengin olan balkabağının mucizevi etkileri saymakla bitmez…
Keskin Görüş
Görmenin yaşla birlikte azalması oldukça yaygındır. Neyse ki, doğru besinleri tüketmek görme kaybı riskini düşürebilmektedir. Balkabağının parlak turuncu rengi, vücutta A vitaminine dönüştürülen beta-karoteni bol miktarda içermesinden kaynaklanmaktadır. Göz sağlığı için gerekli olan A vitamini, retinanın ışığı emmesine ve işlemesine yardımcı olan en önemli vitaminlerden biridir.
Araştırmalar, A vitamini eksikliğinin körlüğün çok yaygın bir nedeni olduğunu göstermektedir. 22 çalışmanın analizinde, beta-karoten alımının daha yüksek olduğu bireylerde körlüğün ortak bir nedeni olan katarakt riskinin önemli ölçüde azaldığı bulunmuştur. 1 porsiyon balkabağı, günlük önerilen A vitamini alımının %200’ünden fazlasını içermektedir.
Ayrıca, yaşla ilgili maküler dejenerasyon ve katarakt risklerini azaltan iki bileşik olan lutein ve zeaksantinin de en iyi kaynaklarından biridir. Ek olarak, antioksidan görevi gören ve serbest radikallerin göz hücrelerine zarar vermesini engelleyen C ve E vitaminlerini de yüksek miktarda içermektedir.
Daha İyi Bağışıklık
Balkabağı, bağışıklık sistemini güçlendiren besin öğelerine sahiptir. Bunlardan ilki, vücudun enfeksiyonlara, virüslere ve bulaşıcı hastalıklara karşı savaşmasına yardımcı olan A vitamininin öncülü beta-karoteni yüksek miktarda içermesidir. Balkabağı yağı bile çeşitli bakteriyel ve mantar enfeksiyonları ile savaşmaya yardımcı olabilecek kadar etkilidir.
Beyaz kan hücresi üretimini arttıran, bağışıklık hücrelerinin daha etkili çalışmasına ve yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olan C vitaminini de yüksek oranda içermektedir. Bir porsiyonu, önerilen günlük C vitamini miktarının yaklaşık %20’sini karşılamaktadır.
Bunlara ek olarak bağışıklık sistemine yardımcı olduğu bilinen E vitamini, demir ve folatın da iyi bir kaynağıdır.
Sağlıklı ve Genç Görünümlü Bir Cilt
Özellikle kadınlar soğuk kış günlerinde ciltlerinin kuruyup çatlamasından şikâyetçidir. Oysaki kurumaya başlayan cildin yenilenmesini balkabağının içeriğinde bulunan antioksidanlar, mineraller ve A vitamini desteklemektedir.
Yapılan çalışmalar, beta-karoten gibi karotenoidlerin doğal bir güneş kremi gibi etki edebildiğini göstermektedir. Karotenoidler, vücutta sindirim sonrası cilt de dâhil olmak üzere çeşitli organlara taşınır ve cilt hücrelerinin, ultraviyole ışınlardan zarar görmesini önlemeye yardımcı olur.
Sağlıklı ciltler için gerekli olan C vitaminini de yüksek oranda içerir. Vücudun, cildi güçlü ve sağlıklı tutan bir protein olan kolajeni üretmek için bu vitamine ihtiyacı vardır.
Balkabağı lutein, zeaksantin, E vitamini ve cildin ultraviyole ışınlara karşı savunmasını güçlendiren daha birçok antioksidan içermektedir. Peeling olarak dahi birçok maskenin içeriğinde bulunan balkabağı özellikle çorba olarak tüketildiğinde cildin nem kazanmasına destek olmaktadır.
Düşük Kanser Riski
Balkabağı, zengin karotenoid içeriğinden dolayı kanser riskini arttıran serbest radikallerin etkisiz hale getirilmesine yardımcı olmaktadır. 13 çalışmanın yer aldığı bir derlemede, daha yüksek alfa-karoten ve beta-karoten alımı olan bireylerde mide kanseri riskinin önemli ölçüde azaldığı bulunmuştur. Birçok araştırmada da karotenoid alımının daha yüksek olduğu bireylerde gırtlak, pankreas, meme ve diğer kanser risklerinin daha düşük olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan tüm çalışmalar, beta-karoten bakımından zengin bir diyet tüketenlerin, prostat ve akciğer kanseri de dâhil bazı kanser türlerinde daha düşük risk altında olabileceğini göstermektedir.
Kalp Sağlığına Destek
Balkabağı; kalp damar sağlığı ile ilişkilendirilen potasyum, C vitamini, lif ve antioksidanları bol miktarda içermektedir.
Çalışmalar, yeterince potasyum tüketmenin, hipertansiyon veya yüksek kan basıncı tedavisi için sodyum alımını azaltmak kadar önemli olabileceğini göstermektedir. Sodyum alımının azalması, tuzu az miktarda içeren veya hiç içermeyen öğünlerin tüketilmesi anlamına gelmektedir. Potasyum alımının artması; inme riski ve kas kütlesi kaybının azalması, kemik mineral yoğunluğunun korunması ile de ilişkilidir.
Balkabağında LDL kolesterolü oksitlenmeden koruyabilecek antioksidanlar da yüksektir. LDL kolesterol parçacıkları oksitlendiğinde kan damarlarının duvarları boyunca birikebilir ve kalp damar hastalıkları açısından riski arttırabilir.
Daha Düzenli Sindirim Sistemi
Diyet lifinden oldukça zengin bir kaynak olduğundan sindirim sistemi problemi yaşayan kişilerde düzenli bağırsak hareketlerinin ve sorunsuz bir sindirimin sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Özellikle bebeklerde kabızlık şikâyeti olduğu zamanlarda 6-8. aydan itibaren püre ya da çorba olarak tüketilebileceği gibi yulaf ilavesi ile posadan daha zengin hale getirilebilir.
Kilo Kaybı
Balkabağı, besin öğeleri açısından zengin bir içeriği sahip olmasının yanı sıra oldukça düşük kalorili bir süper besindir. Çünkü; içeriğinin %94’ü sudan oluşmaktadır. 100 gramı 26 kalori olan balkabağı, doymuş yağ ve kolesterol içermez. Sindirimi yavaşlatan diyet lifinden oldukça zengin olması uzun süre tokluk sağlar ve fazla enerji alımının önüne geçer. Bu sayede de kilo vermeye yardımcı olur.
Dengeli Kan Şekeri
Balkabağının diyabetin kontrolüne yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda balkabağı çekirdeği ve posasının içerdiği bitki bileşiklerinin; kan şekeri seviyesini düşürdüğü, glukoz toleransını ve vücudun ürettiği insülin miktarını arttırdığı gösterilmiştir. Ancak, diyabet hastalarına sağladığı faydaların kesin olarak söylenebilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunun da altını çizmek gerekmektedir.
Balkabağı Pişirilirken Nelere Dikkat Edilmeli?
Balkabağının içerisinde çok sayıda vitamin ve mineral olmasına rağmen pişirme kısmı da oldukça önemlidir. Çünkü; doğru şekilde hazırlanıp pişirilmediğinde içerisindeki faydalı bileşenler oldukça azalmaktadır. Peki nelere dikkat edilmelidir?
Vitamin ve mineral açısından oldukça değerli olan balkabağının bu değerleri kaybetmemesi için kabuğu tüketileceği zaman soyulmalı ve doğranmalıdır.
Tüketilmeden önce de çok fazla ve uzun süreli ısıya maruz bırakılmamalıdır. Fırında veya buharda kısa sürelerde pişirilmesi tercih edilmelidir. Bu şekilde pişirildiğinde besin öğesi kayıpları en aza indirilebilmektedir.